در این مطلب قصد داریم شما را یا موزه سنجش ایران آشنا کنیم. موزه ها و به ویژه موزه های تاریخی، همواره یکی از جذاب ترین مکان های دیدنی به شمار می روند. ما در گذشته نبوده ایم و این همواره رویای بشر بوده است که به گذشته ها سفر کند و در مورد شیوه زندگی و آداب رسومات آبا و اجدادش با خبر شود. داستان های تخیلی زیادی نیز در مورد ماشین زمان ساخته شده است که موید این اشتیاق می باشد. یکی از موزه های بسیار زیبا، موزه سنجش ایران است که در ادامه به طور مفصل به آن می پردازیم.

موزه سنجش ایران در کجا قرار دارد؟

شاید پیش از هر چیزی علاقه مند باشید تا بدانید که موزه سنجش در کدام شهر قرار دارد؟ موزه سنجش در شهر تبریز قرار دارد. به این موزه خانه سلماسی های تبریز نیز گفته می شود. این موزه به مرکز شهر تبریز بسیار نزدیک است و در حوالی میدان ساعت قرار گرفته است. اگر بخواهیم آدرس دقیق تری ارائه دهیم باید بگوییم که این موزه در خیابان امام خمینی تبریز، میدان ساعت، کوچه مقصودیه و در پشت شهرداری تبریز در بن بستی به نام بن بست سلماسی که هم نام عمارت می باشد، واقع شده است.
در فصول گردشگر پذیر مانند بهار و تابستان ساعت کار این مجموعه تاریخی بین ساعت 8 صبح تا 8 شب می باشد. اما در سایر فصول؛ پاییز و زمستان از 8 صبح تا 3 عصر پذیرای بازدید کنندگان است.

تاریخچه موزه سنجش

شهر تبریز دارای جاذبه های تاریخی فراوانی می باشد. در همان پیاده راه سنگ فرش شده مقصودیه، تعداد زیادی خانه تاریخی وجود دارد. خانه گنجه ای زاده، بهنام، نیکدل، قدکی از جمله خانه های تاریخی هستند که در مرکز شهر تبریز و در شلوغ ترین مکان تبریز واقع شده اند. گردآمدن این خانه های تاریخی از یک سو و وجود میدان تاریخی ساعت از سوی دیگر این مکان را به موردی مناسب برای انتخاب خانه سلماسی به عنوان موزه سنجش تبدیل کرد.
خانه سلماسی عمارت با شکوهی است که دارای معماری عالی می باشد. این عمارت متغلق به یک تاجر ثروتمند تبریزی است که در کار تجارت مواد غذایی فعالیت داشته است. قدمت این بنا به اواسط دوره قاجار می رسد و در سال 1253 ساخته شده است. در سال 1374 این عمارت از وارثان سلماسی توسط اداره میراث فرهنگی کشور خریداری شد و سپس مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. در نهایت حدود 7 سال بعد و در سال 1381 درهای آن به روی علاقه مندان و بازدیدکنندگان گشوده شد.
شاید برایتان سوال باشد که آیا موزه دیگری هم با عنوان موزه سنجش وجود دارد؟ خیر این موزه اولین و تنها موزه تخصصی در حوزه سنجش و ادوات اندازه گیری در ایران می باشد.

ساختمان و معماری موزه سنجش

یکی از علل مهم انتخاب خانه سلماسی، به عنوان موزه سنجش، معماری بی نظیر آن است. در انتهای بن بست سلماسی عمارت پاشکوه با نمای آجر وجو دارد. پس از ورود از در آهنی ساده، شاهد دالانی هستیم که در اکثر خانه های قدیمی تعبیه شده است. این دالان ها معمولا یک پیش ورودی است تا افراد ناشناس نتوانند دید کاملی داشته باشند. و یکی دیگر از مزایای آن ایجاد محرمیت برای بانوان عمارت است.
پس از اینکه از دالان یا هشتی واردحیاط میشویم که شاهد حیاطی مربع شکل و زیبا هستیم که دور تا دور آن ساختمان بنا، وجود دارد. زیر بنای این ساختمانی 875 متر مربع است. این عمارات دارای دو طبقه و یک طبقه در زیر زمین می باشد. زیرزمین این بنا در ضلع شمالی قرار دارد که به آن حوضخانه نیز می گویند. زیر زمین به دلیل خنکی آن مورد استفاده در روزهای تابستان بوده است. انبار ارزاق و انبار آب و آشپزخانه نیز قسمت های دیگر زیرزمین هستند.

این عمارت دارای چندین تالار متنوع می باشد که در گذشته کاربردهای محتلفی برای خانواده سلماسی داشته است و اکنون نیز محل نگه داری اشیاء مرتبط با توزین است. در طبقه همکف این بنا شاهد کچ بری های زیبا هستیم. همچنین پنجره ارسی های رنگارنگ تمام قد بر زیبایی تالارهای طبقه همکف افروده است و تلالو نور آفتاب که از این شیشه های رنگی عبور می کند زیبایی این عمارت را دو چندان کرده است.

چه اشیایی در موزه سنجش ایران موجود است.

آنچه تا کنون گفته شد تقریبا مقدمه ای برای این بخش بود. ابزارات سنجش در تالار های موجود در طبقه همکف قرار دارد. در این تالار اول دو نمونه تقویم نجومی، اسطراب های مسطح و کره نجومی برنجی را می بینیم که مربوط به دوره قاجار است. این ابزار معمولا در نجوم کاربرد داشته اند. مانند قبله نما، بادنما و قطب نما، تعیین فاصله بین زمین و خورشید و سایر کرات، تعیین زمان کسوف و خسوف خورشید و ماه گرفتی و همچنین، تعیین اوقات شرعی می باشد.
در تالار دوم، شاهد حضور ابزاری جهت رصد ستاره ها هستیم. دو تلسکوپ ساخت کشور فرانسه در این بخش نگه داری می شود که دانشمندان در گذشته از آن ها برای مشاهده اجرام آسمانی استفاده می کردند.
در نشیمنگاه پاییزی خانواده سلماسی سه تالار وجود دارد. در هر سه این تالار ها ساعت های قدیمی با قدمت 100 تا 400 سال نگه داری می شود. این ساعت ها، شامل ساعت های دیواری، جیبی و رومیزی می باشد. این ساعت ها ساخته شده توسط سه کشور آلمان، فرانسه و سوئیس است.

ادوات هواشناسی در موزه سنجش ایران

در بخش دیگری از عمارت سلماسی شاهد حضور ابزار مرتبط با علم هواشناسی و زمین شناسی هستیم. ابزارهای باران سنج و دما سنج های گوناگون، گونیا و خط کش، اولین ماشین حساب های دستی، مترهای تاشو، درو سنج اتوموبیل و غیره همگی از ابزاری هستند که در این بخش نگه داری می شوند.

بخش مربوط به ترازوهای قدیمی

بخش مربوط به ترازوهای قدیمی که در قسمت زیر زمین این موزه قرار دارد ، دارای تفاوت های عمده ای با سایر قسمت ها می باشد. در این بخش شاهد حضور مجسمه هایی هستیم که به نظر واقعی می آیند. مجسمه هایی که نشان دهنده شغل هایی مانند علافی، بقالی و بزازی هستند. علاوه بر این انواع ترازوها، نظیر ترازوی های زرگری، رومیزی و بقالی در این قسمت دیده می شود که ساخته کشور روسیه است.
جالب است بدانید که ترازوها به همین ها محدود نمی شود. بلکه شاهد ترازوهای وزن کشی نوزاد، ترازوهای عقربه ای مخصوص کارخانه های ماشین سازی و باسکول های مختلف هستیم.

ساعت عتیقه امپراتور رم و پمپ بنزین تاریخی

دو تا از اشیائی که در موزه سنجش ایران در خانه سلماسی تبریز وجود دارد و بسیار ارزشمند است، ساعت تاریخی امپراتور روم باستان و پمپ بنزین صد ساله است. ساعت تاریخی ، جنسی از طلا دارد و توسط کشور فرانسه ساخته شده است. روی این ساعت تصویر امپراطور رم باستان به نام سزار آگوست منقوش شده است. این ساعت توسط اشراف اروپایی به اشراف ایران هدیه شده است.

پمپ بنرین، نیز ساخته کشور انگلستان است. این پمپ بنزین از دو پیمانه شیشه‌ای و یک شلنگ متصل به مخزن بنزین تشکیل شده است. این پمپ بنزین در شرکت نفت تبریز نگه داری میشده که به موزه سنجش اهدا شده است.

منبع: yurduz.ir / safarmarket.com/